Sedengkeun babasan mah mangrupa kecap, siloka, atawa kiasan nu hartina lolobana ngagambarkeun sifat atawa kabiasaan hiji jelema.
Paribasa biasana rada panjang. Leuwih ti dua kecap. Sedengkeun babasan mah pondok, biasana ngan dua kecap.
Di handap ieu, paribasa jeung babasan nu sok ditéangan ku balaréa atawa jadi tugas budak sakola. Dicutat tina sababaraha sumber, tuluy dihartikeun ka basa indodesia.
1. Atah anjang = Jarang saling bertamu
2. Adigung adiguna = Takabur, sombong
3. Ambek nyedek tanaga midek = Nafsu besar tapi tak punya kekuatan
4. Anjing ngagogogan kalong = Menginginkan yang lain-lain
5. Adat kakurung ku iga = Susah menghilangkan perilaku jelek
6. Alak paul = Terlalu Jauh
7. Aki-aki tujuh mulud = Terlalu tua
8. Ayem tengtrem = Tenang, tenteram
9. Asa teu beungeutan = Saking malunya
10. Anu borok dirorojok = Nu titeuleum disimbeuhan = Menertawakan yang kena musibah
11. Amis budi = Ramah
12. Aya jurig tumpak kuda = Punya rezeki yang tak diduga
13. Aya jalan komo meuntas = Pas punya keinginan, pas ada yang mengajak
14. Awéwé dulang tinandé = Perempuan yang terlalu menurut ke suami
15. Amis daging = Gampang sakit
16. Abong létah teu tulangan = Senang bercerita, bergosip
17. Ari umur tunggang Gunung, Angen-angen pecat sawéd = Usia sudah tua, tapi kemauan seperti anak muda
18. Agul ku payung butut = Selalu menyombongkan keturunan
19. Aya pikir kadua leutik = Punya keinginan
20. Asa ditonjok congcot = Senang sekali. Gembira.
21. Adéan ku kuda beureum = Bergaya dengan pakaian pinjaman
22. Birit aseupan = Tak mau diam
23. Biwir nyiru rombéngeun = Senang menceritakan rahasia dan keburukan orang lain
24. Bengkung ngariung, bongkok ngaronyok = Sauyunan, kumpul bareng
25. Beurat birit = Susah kalau disuruh
26. Bali geusan ngajadi = Tanah kelahiran
27. Balungbang timur = Menunjukkan hati bersih
28. Bobo sapanon carang sapakan = Ada kekurangan
29. Bilatung ninggang dagé = Senang sekali
30. Batok bulu eusi madu = Bukan pada tempatnya
31. Badak cihéa = Suka terburu-buru, tak lihat kiri kanan
32. Bonténg ngalawan kadu = Orang tak ada tenaga dilawankan dengan orang kuat
33. Babalik pikir = Insyaf
34. Balik pepeh = Baru sembuh dari sakit, tapi tak mau diam
35. Balik ka temen = Asalnya bercanda jadi berantem
36. Buntut kasiran = Pelit
37. Bodo aléwoh = Bodoh tapi senang bertanya
38. Bodo kawas kebo = Bodoh pisan
39. Béja mah bejé = Jangan terlau percaya pada kabar burung
40. Bancang pakéwuh = Cerita duka
41. Budak keur meujeuhna bilatung dulang = Anak lagi senang-senangnya makan
42. Bulu kapaut = Terbawa-bawa orang lain
43. Balabar kawat = Berita yang tersebar
44. Béak déngkak = Segala usaha sudah dilakukan tapi tak kunjung hasil
45. Batan kapok galah gawok = Disangka berhenti malah terus
46. Buruk-buruk papan jati = Baik atau jelek tapi saudara sendiri
Babasan Sunda jeung hartina ku sunda jeung ku basa Indonesia
- Adab lanyap - Bahasana alus
jiga hormat ka batur tapi hatena luhur jeung sok ngunghak jadi tungtungna
matak teu pikaresepun batur.
Artinya: ucapannya bagus dan menunjukkan sikap hormat tapi hatinya tidak baik dan kurang ajar sehingga ujungnya bikin orang tidak suka. - Adep hidep - Kumawula
Artinya: mengambi pada suami - Adigung adiguna - Sombong
atawa takabur
Artinya: Sombong merasa diri lebih unggul - Adil palamarta - Pohara
adilna
Artinya: sangat adil - Adu manis - Disurup ngarah
sieup
Artinya: berpadu supaya terlihat bagus - Adu regeng - Patorong-torong
boh omongan atawa tanaga
Artinya: saling beradu argumen atau saling dorong sekuat tenaga - Adu rényom - Paréa-réa omong
Artinya: adu mulut - Adug songkol - Motah atawa
adug-adugan teu reureuh bakating ku nandangan kanyeri
Artinya: gagah menahan rasa sakit yang luar biasa - Ahli leleb - Singkatan tina
ahli lelebok
Artinya: tukang makan - Aing aingan - sewang-sewang
Artinya: masing-masing, tidak kompak - Ais pangampih - Baraya anu
ngabantu-bantu di imah, pangaping atawa abdi nagara
Artinya: Saudara yang suka membantu di rumah, pembimbing atau abdi negara - Ajak jawa - Ngajak teu jeung
saenyana tamba teu hadé
Artinya: ngajak sekadar basa basi - Aji pangabaran - Ajian sorot
jalma atawa ajian pikeun sinar jalma
Artinya: ajian atau ilmu untuk wibawa manusia - Ajrihing gawé - Ulah
ngalakukeun gawé goréng bisi ahirna meunang bebendon
Artinya: jangan melakukan pekerjaan buruk supaya akhirnya mendapat siksa - Akal bulus - Akal licik
atawa jahat
Artinya: akal licik atau akal jahat - Akal keling - Akal licik
atawa jahat
Artinya: akal licik atau akal jahat - Akal koja - Akal goréng,
licik atawa jahat
Artinya: akal licik atau akal jahat - Aku angga - Ngakukeun banda
atawa dulur batur nu maksud kapimilik atawa ngarah dihargaan
Artinya: mengakui barang milik orang atau saudara orang lain yang sukses supaya dihormati - Aku panggung - Soméah jeung
daréhdéh ngan hanjakal adigung jeung asa pangbeungharna
Artinya: ramah tamah tapi sayangnya sombong merasa diri baling unggul dan paling benar - Alak paul - Jaluh pisan,
lain dikieuna
Artinya: sangat jauh - Alus panggung - Alus dedeg
pangadegna atawa alus pangawakan
Artinya: bertubuh bagus dan ideal - Ambek jawaeun - Ambek bari
sagala diruksak kanu aya didinya
Artinya: marah sambil merusak barang-barang yang ada - Ambon sorangan - Bogoh
sosoranganan tapi teu dilayanan
Artinya: bertepuk sebelah tangan - Amis budi - Alus paroman,
soméah jeung béréhan
Artinya: ramah tamah dan murah senyum - Amis daging - Babarian céda,
gampang gering mun saperti mun raheut sok tuluy jadi borok
Artinya: mudah luka dan menyebar, gampang sakit - Anak bawang - Ngan saukur
ilu-ilueun teu kaasup kana inti
Artinya: hanya ikut-ikutan tidak termasuk daftar inti - Anak buah - Anggota atawa
bawahan nu tunduk kana parentah
Artinya: bawahan yang tunduk para perintah - Anak emas - Jelema
kapercayaan anu kacida dipikanyaahna
Artinya: orang kepercayaan yang sangat diistimewakan - Anak puputon - Anak nu
pohara didama-dama jeung kacida dipikanyaahnya
Artinya: anak yang sangat disayangi - Anak sampeuran - Anak téré
Artinya: anak tiri - Ancad laér - Ngomongna teu
gancang
Artinya: tempo bicaranya lambat dan jelas - Anggeus-anggeusan - Bébéakan
Artinya: habis-habisan - Angin-anginan -
datang-datangan, gancang robah pasemon
Artinya: mudah berubah mood - Apal cangkem - Apalna ukur
dina biwir tapi teu nyaho jeung hartina
Artinya: hafal di mulut tapi tidak mengerti - Asa aing - Merasa diri lebih
dari orang lain
Artinya: merasa paling unggul - Asa kiamat - Kacida sedih
atawa susah luar biasa
Artinya: sangat sedih, bingung, atau susah luar biasa - Asak hampura - Bisa
ngahampura kana kasalahan batur kusabab ngabogaan sipat wijaksana
Artinya: bisa memaafkan kesalahan orang lain karena bijaksana - Asak jeujeuhan - Anteb
pipikiranna
Artinya: berpikir matang karena mendapat pendidikan yang matang - Asak pikir - Pikir
bulak-balik atawa pikir heula enya-enya
Artinya: berpikir matang - Asak rampa - Mikir jero
méméh ngalampahkeun hiji pagawéan
Artinya: berpikir matang sebelum bertindak atau melakukan suatu pekerjaan - Asak sasar - Dipaluruh
bener-henteuna
Artinya: sebelum mengambil keputusan atau tindakan dipastikan dulu kebenarannya - Asak warah - Alus didikan
basa jeung paripolahna merenah
Artinya: berpendidikan, bahasa dan tingkat lakunya baik - Atah adol - Kurang
pangawarah, pikakeuheuleun
Artinya: kurang mendapat didikan, menyebalkan - Atah anjang - Langka silih
anjangan
Artinya: saling saling mengunjungi - Atah warah - Kurang meunang
atikan jeung didikan anu antukna sok pikakeuheuleun
Artinya: kurang mendapat didikan yang baik - Ateul biwir - Géték hayang
ngomong sanajan teu perlu dicaritakeun
Artinya: Selalu ingin bicara meskipun tidak perlu dibicarakan - Awak sabeulah - Henteu boga
salaki atawa pamajikan
Artinya: menyendiri tidak punya suami atau tidak punya istri - Awak sasampayan - Pangawakan
alus anu maké pakéan kumaha waé ogé pantes
Artinya: tubuh ideal yang memakai pakaian apapun terlihat bagus - Awak satilas = Jangkung
lenjang
Artinya: tinggi semampai - Awét jaya - Katinggalina
siga ngora baé
Artinya: Terlihat tetap awet muda - Awét ngora - Katenjona siga
ngora bae
Artinya: Terlihat tetap awet muda - Awét rajét - Lana tapi remen
paséa
Artinya: awet tapi sering bertengkar, biasanya pada hubungan rumah tangga. - Awewe ateul - Awéwé anu
babari diheureuyan atawa sok resep ngarebut lalaki batur
Artinya: pelakor - Aya buntutna - Aya terusna
tina perkara anu nguciwakeun
Artinya: ada ujungnya dari perkara yang tidak baik - Aya garad - Aya maksud nu
dikemu/dipambrih atawa henteu iklas
Artinya: ada maksud tertentu, ada pamrih atau tidak ikhlas - Aya peurah - Aya komara aya
harega
Artinya: ada nilainya, ada pengaruh - Ayang-ayangan - Perkara anu
rea rambat kamaléna
Artinya: Urusan yang berkelanjutan - Ayem tengtrem - Tingtrim
euweuh kaributan atawa bancang pakewuh
Artinya: tentram, damai tidak ada keributan - Ayeuh ngora - Turunan nu
maraot ngora-ngora
Artinya: keturunan yang banyak mati muda
0 Comments